اقسام مختلف برنج

زیستگاه برنج ایرانی

برنج وعده غذایی اصلی کشور ماست و نقش بسزایی در سفره ایرانی دارد بیشترین کشت این محصول در کشور در استان های گیلان و مازندران انجام میشود به نحوی که نزدیک به ۸۰ درصد تولید برنج کشور گدر این دواستان  انجام می شود.

علاوه بر این کشاورزان در استان هایی مانند اصفهان، گلستان و خوزستان نیز به اقدام به کشت و برداشت برنج میکنند ولی از آنجایی که تولید برنج در چنین استان هایی ارتباط مستقیم با میزان بارندگی سالانه دارد نمیتوان آنها را در کنار استان های گیلان و مازندران زیستگاه دائمی برنج به حساب آورد.

مواردی از جمله افزایش تولید داخلی،میزان واردات و همچنین تبلیغات برند ها در زمینه تبلیغات برنج ایرانی را میتوان عوامل تاثیر گذار در افزایش مصرف این محصول دانست.

مشخصات زراعی برنج ایرانی

برنج گیاهی یکساله، علفی و ساقه آن همانند گندم بند بندو تو خالی است و دارای ۸ تا ۱۲ گره در طول ساقه می باشد. در ایران کشت برنج به دو شیوه کشت نشانی و کشت مستقیم انجام میپذیرد.

در کل برنج طارم محلی درجه یک فریدونکنار به دلیل اینکه خوب قد می کشند و به اصطلاح پخت می آیند صرفه اقتصادی دارند.

روش اول در‌تمامی استان هایی که در آن سال آبی مجاز به کشت برنج هستند انجام میشود.اما روش دوم تنها در استان های جنوبی کشور مانند خوزستان رواج‌ دارد.شیوه انجام کار بدین نحو است که پس از دوره اولیه رشد گیاه، هنگامی که اندازه نشاء به ۲۵ سانتی متر رسید آنرا به زمین اصلی منتقل میکنند وگیاه ادامه رشد خود را در مکان جدید ادامه میدهد.

طبقه بندی انواع مختلف برنج از نظر گیاه شناسی 

برنج دانه بلند

این نوع برنج ها محکم و شفاف هستند و پس از پخته شدن نذم شده و اندازه آنها افزایش می یابد.این گونه بیشتر در کشورهایی مانند هندوستان و اندونزی یافت میشود.

برنج دانه متوسط

ظاهر این گونه نرم و سفید می باشد و پس از پخته شدن، مقداری از نشاسته آن جدا و محلول در آب می شود.

برنج دانه کوتاه یا گرد 

ظاهر این گونه شباهت زیادی به نوع دانه متوسط دارد با این تفاوت که اندازه دانه های آن  کوتاه تر است. اسپانیا، ژاپن و مصر بیشترین کشت این نوع برنج را به خود اختصاص داده اند.

انواع تجاری یا اصلاح نژاد شده 

این دسته از برنج ها در نتیجه قلمه زنی انواع دانه بلند مرغوب با سایر انواع غیر کیفی برنج ها بدست می آیند. که نقات قوت نوع دانه بلند و سایر مدل ها را به صورت همزمان در خود دارد در حالی که معایب سایر انواع نیز در آن حذف شده است.

تا سالیان اخیر برنج ایرانی بیشتر به صورت سه مدل اول در بازار موجود بود اما به تازگی برخی تولید‌گنندگان  داخلی نیز به فرآیند اصلاح نژادی روی آورده اند و محصولات خودرا مطابق با آخرین تکنولوژی های روز دنیا به بازار عرضه میکنند .

روش های ارزیابی خواص دانه برنج

اندازه دانه :

اصلی ترین روش ارزیابی کیفی یک دانه برنج بر اساس طول آن انجام میشود،همانطور که پیشتر اشاره کردیم برنج به سه نوع دانه بلند، متوسط و کتاه دسته بندی می شود.

نکته حائز اهمیت اینجاست که نوع دانه بلند و باریک بیش از سایر مدل ها مورد استقبال قرار میگیرد.ارزیابی اندازه دانه ابتدایی ترین روش برای خرید برنج است که باید به آن توجه داشت.

کیفیت پخت :

پخت راحت برنج ارتباط مستقیم با میزان نشاسته و کیفیت آن دارد.

ظاهر دانه :

دانه برنج از لحاظ ظاهر به دو نوع شفاف و گچی تقسیم بندی می شود.اغاب دانه های آسیب دیده به رنگ گچی هستند زیرا این نوع دانه آسیب پذیری بیش تری نسبت به سایر انواع دارد.علت این امر نیز تراکم کمتر نشاسته در بافت برنج می باشد.به همین خاطر است که این دانه ها از سختی کافی برخوردار نیستند، و در هنگام پخت بیش تر در معرض آسیب پذیری قرار میگیرند.

کیفیت تغذیه ای برنج 

بیش تر ارزش غذایی برنج در کریو هیدراتدهای آن نهفته است و هر چه میزان کربوهیدرات و فیبر موجود در آن بالاتر باشد از ارزش تغذیه ای بالاتری برخوردار است.

انواع برنج ایرانی

برنج ایرانی در شمال کشور در استان های گیلان، مازندران و بخشی از استان گلستان  کشت می شود. از انواع برنج ایرانی می توان به برنج  هاشمی، صدری (دم سیاه، دم زرد، دم قرمز)، طارم، علی کاظمی و برنج پر محصول (شیرودی، فجر، خزر، ندا و…) نام برد که در زیر به اختصار توضیح میدهیم.

برنج هاشمی 

برنج هاشمی بوسیله فردی به نام یوسف هاشمی در روستای در اطراف خمام در سال ۱۳۶۴ کشف شد. این برنج در سال ۱۳۷۰ به تولید انبوه رسید نام آن برگرفته از نام آقای هاشمی است. برنج هاشمی به دو نوع گرم و سرد نیز تقسیم بندی می شود. گونه گرم این نوع برنج ساقه کلفت تری نسبت به گونه سرد آن دارد به همین دلیل کرم ساقه خوار نمی تواند به آن نفوظ کند و به سم پاشی نیازی ندارد این مورد سبب می شود در بیش تر مزرعه ها بصورت ارگانیک کشت شود.

انواع برنج هاشمی در یک زمان کشت می شود ولی برداشت گونه سرد دا روز دیرتر از گونه گرم صورت می گیرد شکل ظاهری این دو نوع گونه برنج تفاوتی ندارد ولی نوع سرد آن از نظر مزه و پخت بهتر از نوع گرم آن است.

برنج صدری

ارقام صدری از بهترین و مرغوبترین ارقام کیفی برنج بومی یا محلی کشور بوده که در استان گیلان کشت می گردد. این ارقام دارای طول زیاد و قطر کم، ظاهری کشیده، جنس گچی و رنگ سفید متمایل به‌کرم می باشد.

همینطور از نظر عطر، طعم و پخت غبسیار عالی میباشند و در آزمون مالش بین دو کف دست، چربی به خوبی قابل لمس می باشد. در حال حاضر نوع دم زرد و دم قرمز آن به دلیل بهره برداری پایین نسبت به نوع دم سیاه کمتر کشت می شود. برنج صدری دم سیاه گیلان نسبت پخت، قد و عطر وطعم بسیار عالی دارد و مخصوص مشتریان سخت پسند است.

برنج طارم 

نام برنج طارم برگرفته از یک محل در استان زنجان است که از قدیم این برنج به صورت انبوه در آن جا کشت میشد.

در حال حاضر این برنج در استان گیلان و مازندران نیز کشت میشود. برنج طارم همانند برنج هاشمی به دو گونه گرم و سرد تقسیم میشود . به نوع زودرس آن گرم و دیر رس آن سرد گویند.

شکل ظاهری برنج طارم هاشمی درجه یک شمال نسبت به نوع صدری کمی کوتاه و چاقتر، جنس گچی، دارای رنگ سفید متمایل به کرم است. عطر و طعم بی نظیر آن باعث شده طرفداران زیادی را جذب خود نماید .